W naszym kodeksie pracy wyróżniono trzy terminowe umowy zawierane między pracodawcą a pracownikiem. Są to: umowa na okres próbny, umowa na czas wykonania określonej pracy i umowa o pracę na czas określony. Ponadto, w kodeksie pracy pojawiła się umowa na zastępstwo, czyli specyficzna umowa, zawarta na specjalnych warunkach, rodzaj umowy na czas określony.
Czym charakteryzuje się umowa o pracę na czas określony?
Główną cechą wszystkich powyższych umów o pracę, jest to, że według nich stosunek pracy ma istnieć tylko przez pewien dookreślony czas. Mamy tu więc do czynienia z zawieraniem tymczasowego, nietrwałego stosunku między pracodawcą i pracownikiem. W takich przypadkach końcowy moment, w którym przerwany zostanie stosunek pracy, jest dokładnie określony. Może to być albo dokładna data zakończenia współpracy, albo moment zakończenia wykonywania określonej w umowie pracy.
Umowa przedwstępna do umowy o pracę
Orzecznictwo sądowe oraz literatura fachowa wskazują, że zawarcie takiej umowy można poprzedzić zawarciem przez strony umowy przedwstępnej o pracę, co może wydłużyć całkowity czas świadczenia pracy na rzecz pracodawcy. O tym, że zawarcie takiej umowy jest dopuszczalne, przeczytamy dokładniej w orzeczeniu Sądu Najwyższego z 22-ego kwietnia 1977 roku. Wskazuje ono ponadto, że ewentualne roszczenia kandydata na pracownika, w przypadku niezawarcia przyrzeczonej umowy o pracę, mogą przybrać formę albo żądania definitywnego zawarcia umowy o pracę, albo w przypadku odmowy – może on uzyskać odszkodowanie, wynoszące maksimum do trzykrotnej wartości wynagrodzenia miesięcznego na stanowisku objętym umową przedwstępną. Pracodawca nie ma możliwości, aby zażądać od kontrahenta zawarcia umowy.
Jakie dane powinna zawierać umowa o pracę na czas określony?
Każda umowa o pracę, w tym umowa o pracę na czas określony, zgodnie z postanowieniem 29. art. 1 par. kodeksu pracy, powinna określać takie dane jak: rodzaj umowy, strony, które zawierają umowę, data jej zawarcia. Dokładnie muszą być też opisane warunki pracy i płacy, takie jak rodzaj wykonywanej pracy i miejsce jej wykonywania, najbardziej interesujący punkt, czyli wynagrodzenie za pracę, wraz ze wskazaniem poszczególnych składników wynagrodzenia. Ponadto na umowie znajduje się wymiar czasu pracy i termin jej rozpoczęcia, ewentualnie zakończenia.
Każda umowa o pracę, także umowa o pracę na czas określony, powinna być sporządzona pisemnie, a jeśli tak się nie stało, pracodawca ma obowiązek maksymalnie w dniu rozpoczęcia pracy przez nowego pracownika potwierdzić mu na piśmie ustalenia, jakie będą miały miejsce na umowie. Zgodnie z Kodeksem Pracy wszystkie zmiany warunków umowy muszą także zostać przedstawione i podpisane w formie pisemnej.
Rozwiązanie umowy o pracę na czas określony
W jaki sposób dokonuje się rozwiązania umowy o pracę na czas określony? Rozwiązuje się ona po upływie czasu, na jaki była zawierana. Kodeks Pracy przewiduje tu jednak małe odstępstwo – w przypadku umów o pracę zawartych na czas dłuższy niż sześć miesięcy, istnieje możliwość jej wcześniejszego rozwiązania, z zachowaniem dwutygodniowego okresu wypowiedzenia.
Sprawia to, że sytuacja osoby zatrudnionej na podstawie umowy o pracę na czas określony jest mniej stabilna niż jak początkowo może sprawiać wrażenie. Przy rozwiązywaniu umów po upływie określonego czasu lub po wykonaniu przewidzianej pracy, nie ma potrzeby składania dodatkowych oświadczeń przez pracownika czy pracodawcę, umowa rozwiązuje się niejako ‘od ręki’. Inaczej sprawa się ma w przypadku kobiet ciężarnych – jeśli umowa miałby ulec rozwiązaniu po trzecim miesiącu ciąży, przedłużana jest automatycznie do dnia porodu.
Okres trwania umowy
Przyjrzyjmy się jeszcze kwestii terminów trwania umowy w przypadku umów na czas określony. Wiemy już o konieczności określenia terminu końca umowy w przypadku takiego rodzaju zatrudnienia. Wiemy też, że termin musi być oznaczony już podczas zawierania umowy. Może on być oznaczony zarówno w bezpośredni, jak i pośredni sposób. W przypadku pośrednich wskazań – żeby móc jasno i skutecznie wskazać termin, w którym nastąpi rozwiązanie umowy, wymaga się by było to zdarzenie przyszłe, obiektywne, zrozumiałe, pewne oraz możliwe do ustalenia. Nie może być to uzależnione od woli żadnej ze stron, o wynika, że nic nie może przeszkodzić w nadejściu czasu zerwania umowy.
Uwaga na kolejną umowę
W niektórych przypadkach stosuje się umowę o pracę na czas określony jako następstwo przekształcenia umowy na czas nieokreślony na umowę terminową. Przyjęto, że jest to możliwe jedynie w przypadku porozumienia stron, czasem jednak, w praktyce, takie ‘porozumienie’ jest pozorne i jest koniecznością dla pracownika. Zgodnie z Kodeksem Pracy, jeśli ma miejsce zawarcie kolejnej już umowy o pracę na czas określony, jest to równoznaczne według prawa z zawarciem umowy o pracę bezterminowej. Dzieje się tak, jeśli do tej pory strony umowy zawarły ją dwukrotnie, na następujące po sobie okresy, z uwzględnieniem faktu, że pomiędzy końcem jednej a początkiem następnej umowy nie minęło więcej czasu niż miesiąc.
Image by StartupStockPhotos from Pixabay
